UrBackup ile Özel Bulut Yedekleme

tarihinde yayınlandı tarafından

Günümüz dünyasının bilişim ihtiyaçları doğrultusunda kurulan sistemlerin stabil, hızlı ve en önemlisi sürdürülebilir olmasının istenmesidir. Sürdürülebilir bir yapı için bir çok yöntem mevcuttur. Bunlardan ilk aklımıza gelen tabii ki yedekleme unsurudur.

Genel olarak yedekleme sistemleri için kullanılan iki alternatif vardır. Bunlar Donanımsal Yedekleme Sistemleri (NAS Sistemler vs.) ve yazılımsal yedekleme (Veeam Backup vs.)  sistemleridir. Bu yazıda inceleyeceğimiz Urbackup sistemi ise, donanım ve yazılıma aynı anda açık kaynak kodlu olarak hakim olabileceğiniz gerek Local Sistemleriniz ile gerekse Bulut Sistemlerinize uygulayabileceğiniz bir yazılım.

Burada bir çok özelliği olan Urbackup programının Private Cloud Backup (Özel Bulut Yedekleme) olarak nasıl kullanılabileceğini aktarmaya çalışacağım. Öncelikle altyapı için gerekli olan Ubuntu Linux kurulumundan bahsetmeyeceğimi (ufak bir araştırma ile internet üzerinde ayrıntılı olarak bulunabilir) söylemeliyim. Ayrıca server kurulumu için sadece Linux sistemlere ihtiyaç olmadığını aynı zamanda Microsoft Windows sistemler, ve FreeNAS gibi alternatif sistemlerde de çalıştığını söylemekte fayda var. Artık Urbackup anlatımına geçebiliriz.

Urbackup Nedir?

“Dünya üzerinde 2100’den (Otomatik Güncelleme Sistemi açık olan)  fazla sunucuda aktif olarak çalışan ve sistemlerin kalıp veya dosya yedeklemelerini yapabilen, güvenli ve hızlı bir yedekleme sistemidir” ifadeleri kullanılıyor Urbackup resmi web sitesinde.

Urbackup, Windows ve Linux sunucularınız dışında farklı NAS sistemleri vb gibi sistemlerde de kullanılabilen, internet üzerinden veya yerel network üzerinden yedekleme yapabilme kabiliyetine sahip güçlü ve hızlı bir yedekleme çözümüdür. Bir agent aracılığı ile çalışan sistem gayet kararlı bir yapıda çalışmaktadır.

Bu yazıda kritik sistemlerinizi; internet üzerinden nasıl yedekleyeceğinizi ve nasıl yedeklerden geri dönebileceğinizi de  göstermeye çalışacağım. Bu noktada kurulum adımlarında ki Bootable ISO’yu önemseyerek yedeğini almayı unutmayın.

Urbackup Genel Özellikleri

Urbackup için genel özellikler aşağıdaki gibidir. Bunların yanında sayılabilecek pek çok özelliği olsada, ana özelliklere değinmek sağlıklı olacaktır.

  • Kalıp ve dosya olarak yedekleme de tam ya da artımlı yedekleme imkanı.
  • Linux, Windows ve FreeBSD sistemlerinde client agent özelliği.
  • Yedekleme işlemlerinde artımlı yedekleme işlemini çok hızlı bir şekilde yerine getirebilir.
  • Sistem yedeklemesini sistem canlı olarak çalışırken yapabilir.
  • Büyük ve kalıplı dosyaların tutarlı yedeklemelerini yapabilir. Örneğin MS Outlook PST dosyası.
  • Farklı bilgisayarlardaki aynı dosyalar yalnızca bir kez kaydedilir.
  • Dosya düzeyinde veri tekilleştirme ile sunucuda depolama alanı kazancı sağlanır.
  • Kolay yedekleme ile sadece yedeklenmesini istediğiniz şeyi (dosya, dizin, disk) seçmeniz yeterlidir.
  • Yedekleme ile ilgili uyarı sistemi mevcuttur. Aynı zamanda raporlama işlemi yapılabilir. E-posta ile uyarı metinleri alınabilir.
  • İstemcilerin durumunu, mevcut etkinlikleri ve istatistikleri gösteren web arayüzüne sahiptir. Yöneticinin yedekleme ayarlarını değiştirmesini ve istemcilerin ayarlarını geçersiz kılmasını sağlar. Mevcut dosya yedeklerine göz atabilir, bu yedeklemelerdeki dosyalar çıkarılabilir veya geri yükleme işlemleri başlatılabilir.
  • İstemci yerel ağda değil ise internet üzerinden (Cloud Backup) yedekleme yapılabilir.
  • Dosyaların son değiştirme tarihleri gibi meta etiketlerini tutabilir.
  • Geri yüklemelerde, kolayca Bootable ISO sayesinde işlem yapabilme.
  • Kalıp yedekleme işlemini NTFS dosya sisteminde yapabilir. Ancak ZFS gibi Linux sistemlerin kalıplarını RAW olarak sınırlandırma olmadan alabilir.

Urbackup Topluluk Kaynakları ve Dökümantasyon

Urbackup sistemi, hata çözümleri, çeviriler ve daha birçok farklı konuda dokümantasyon sunmaktadır.

Resmi olanlarının adresleri aşağıdadır.

Urbackup Server ve İstemci (client) Yükleme Noktaları

Urbackup için genel yükleme adresleri aşağıdaki gibidir.

Urbackup Server Kurulum Adımları 

Gereksinimler

Kuruluma başlamadan önce bazı gereksinimlerin yerine getirilmiş olması gerekmektedir.

  • Sistemimiz üzerinde yada dışarıdan alınacak yedeklerin kapasitelerini belirlemek ve bu doğrultuda depolama cihazı (HDD, SSD, SAS vs.) seçimini ve teminini gerçekleştirmek gerekir.
  • Bu işlemlerden sonra Linux tabanlı Ubuntu Server işletim sistemini kurmak gerekir. Kurulum adımları bu dökümanda anlatılmayacaktır. Ubuntu Server 18.04.4 LTS kurulumu yapılmış kabul edilecektir.

Kurulum ve İlk İzlenme

Öncelikle sistemimize root kullanıcısı olarak giriş yapıyoruz. Daha sonra aşağıdaki komutları sırasıyla uyguluyoruz.

add-apt-repository ppa:uroni/urbackup

apt update

apt install urbackup-server

Komutlarımızı kısaca özetlersek; ilk satırda var olan sistemimize Urback yazılımının nerden indirileceğini belirtiyoruz. Daha sonra indirme adreslerini yeniliyoruz. En son olarak da urbackup yazılımını sistemimize kuruyoruz. Kurulum esnasında bizden tüm yedeklemeleri nereye yapmak istediğimizi soran bir soru ile karşılaşacağız. Bu noktada var olan disk yapılandırmanızda disklerinizi bağladığınız bir klasörü gösterebilirsiniz. Örneğin: /backup gibi.

Kurulum sonrası var olan ağ sistemimizde ki herhangi bir bilgisayar üzerinden aşağıdaki adresi web tarayıcıya yazmanız yeterli olacaktır.

http://server-ip-adresiniz:55414 – Örnek://http://192.168.1.251:55414

Parola işleminde varsayılan şifreniz “urbackup”’dır. Dilerseniz şifrenizi daha sonra değiştirebilirsiniz. Giriş işleminden sonra sizi aşağıdaki resimdeki gibi bir arayüz karşılayacaktır.

Burada ki üst başlıkları inceleyelim.

Durum: Yedekleme işlemi için ayarlamış olduğunuz yedekleme işlerinin özetini buradan görebilirsiniz.

İşlemler: Yedekleme sırasında ilerlemelerini görebileceğiniz sekmedir.

Yedekler: Sisteminizin almış olduğu yedekleri ve dosyalarını görebileceğiniz sekmedir.

Günlükler: Yedekleme işlemleri ile ilgili olan kayıtları ve hataları gösteren sekmedir.

İstatistikler: Depolama alanı ve yedekleme ile ilgili olan tüm istatistikleri görebileceğiniz sekmedir.

Ayarlar: Bu sekme Urbackup Server Sisteminin en önemli alanlarındandır. Bu sekmede tüm uyarı ayarlarını, e-postalama işlemlerini, nereleri yedekleyeceğimizi ve hangi zamanlarda yedekleme yapacağımızı gibi ayarları belirleyip var olan agentlara iletebileceğimiz konfigürasyonları yapabiliriz.

Kurulum işlemindeki tüm işlemlerimiz bu kadar. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise, Ayarlar sekmesi içindeki ayarların tüm agent sahibi client (istemci) cihazlara uygulanacak olması. Eğer her istemci (client) için farklı ayarlar istenirse; yine Ayarlar sekmesinin orta alanında bulunan İstemciler açılır listesinden farklı istemciler seçilerek onlara özel ayarlar uygulanabilir. Örneğin bir bilgisayarın imajını almak istemiyorsak Ayarlar sekmesindeki İstemciler açılır listesinden istemci seçilir ve Genel alt sekmesinden “Kalıp yedeklemesi yapılmasın” işaretlenip alttaki Kaydet butonuna basılarak işlem bitirilir. Kısa bir süre sonra istemci üzerinde kurulu olan agent üzerinde de ayarın aktif olduğu görülür.

Urbackup Bulut Yedekleme Yapılandırması

Bu başlık altında ele alacağımız konu tam olarak amaçladığımız konu olacaktır. Biz, Urbackup Yedekleme Sisteminin yerel ağ sistemimizin dışında da çalışmasını ve bize özel bir Private Cloud Backup System (Özel Bulut Yedekleme Sistemi) olmasını istiyoruz. Bu noktada aşağıdaki gereksinimlerimiz ortaya çıkmaktadır.

  • İhtiyaçlarımıza göre hızlı bir internet bağlantısı
  • Güvenlik için ve IP yönlendirme için yapılandırabileceğimiz bir Firewall (Güvenlik Duvarı)
  • Sabit bir WAN IP adresi
  • Sabit bir LAN IP adresi (Urbackup Server için) *
  • Ulaşılamaz durumda ise uzaktaki client için uzak masaüstü bağlantısı

Bu aşamada tüm gereksinimlerimizin hazır olduğunu varsayıyorum. Önemli bir husus olan hızlı internet bağlantısının önemi, karşı tarafta olan istemci bilgisayarından verileri kesintisiz ve daha akıcı olarak almak için gerekli olmasıdır. Eğer kalıp yedeklemesi (Bare Metal) almak istersek işlemler yavaş olabilecek internet altyapısı ile kesintiye uğrayabilir ve istenmeyen sonuçlar elde edilebilir.

İletişim için firewall tarafına öncelikle port yönlendirmesi yapılması gerekiyor. Aşağıdaki portları uygun bir şekilde yönlendirme işlemini yaptıktan sonra artık Urbackup yedekleme ayarlarını yapmaya geçebiliriz. Port yönlendirmelerini hem server tarafı için hem de client tarafındaki firewall cihazlarına yapmanız gerekmektedir. Yani server için gerekli olan portları server ağ yapısının başındaki firewall tarafına, client için gerekli olan portları ise client tarafındaki ağ yapısının başındaki firewall tarafına girmeniz gerekiyor.

Server tarafında yer alan port yönlendirmeleri için 55413:55415 arası portlar TCP olacaktır.

Client tarafında yer alan port yönlendirmeleri için 35621,35623 TCP ve 35622 UDP olacaktır.

* Ubuntu server üzerinde sabit ip tanımlama için aşağıdaki makaleyi kullanabilirsiniz.

Ubuntu 18.04 LTS Linux Sabit (Statik) IP Tanımlama

Artık sunucumuza dışarıdan erişim mümkün olduğuna göre işlemleri sırası ile yapmaya başlayabiliriz. Öncelikle yedekleme işlemini yapacağımız istemci bilgisayarı Urbackup sistemimize ekleyeceğiz. Bunun için önce, server tarafındaki Urbackup yönetim ekranına gidiyoruz. Giriş yaptıktan sonra Durum sekmesinden alt köşede var olan +İstemci Ekle butonuna basıyoruz. Bizi aşağıdaki gibi bir resim karşılıyor. Burada istemcinizin adını yazıyorsunuz ve İstemci Ekle butonuna basıyorsunuz.

İşlemimiz sonrasında size indirebileceğiniz bir istemci agent dosyası hazırlayacaktır. Bu dosyayı karşı taraftaki istemci cihaza kurmanız gerekmektedir. Dosyayı dilerseniz mail olarak dilerseniz de uzak masaüstü ile karşı tarafa iletip kurulum işlemlerini halledebilirsiniz. Kurulum sonrasında aşağıdaki ayarları yaparak iletişimini sağlamış olacağız. Bu noktada belirtmekte fayda görüyorum. Karşı tarafta bulunan istemci cihazınız Windows, Linux ve FreeBSD gibi sistemlerden hangisi olursa olsun az önce karşımıza getirilen agent indirme sayfasından hepsi için kurulum ve ayar talimatlarını görebilirsiniz.

Sırayla aşağıdaki adımları uygulayarak Urbackup Yedekleme Sistemimizi internet tarafında çalışır hale getirmemiz gerekiyor. Daha sonrasında işlemleriniz tamamlanacaktır.

Bu noktada web tarayıcınıza http://dis-ip-adresi:55414 yazdığınızda Urbackup sisteminiz için açılış ekranı karşınıza geliyor olması gerekiyor. Gelmiyorsa eğer, Ayarlar sekmesinden Sunucu sekmesinin altına geliniz. Burada “sunucunun internet adresi” alanını düzenlemeyi deneyebilirsiniz.

Urbackup İstemci (client)  Yapılandırması

Artık client kurulumu ve server kurulumlarını tamamladık. İnternet üzerinden sistemimize de erişmek mümkün hale geldi. Son olarak yedekleme işlemi için server ve client agent arasındaki bağlantıyı sağlamamız gerekiyor. Bunun için Ayarlar sekmesi altında Genel sekmesinden İnternet sekmesine gitmemiz gerekiyor. Burada “İnternet Kipi Kullan” işaretli olmalıdır. Bir altındaki “İnternet Sunucusunun IP” kısmını da kendi WAN IP adresiniz ile doldurursanız sistem çalışmaya başlayacaktır.

Biz internet ayarını Genel ayarlara uyguladık. İstemci tarafında da durumu kontrol edelim. Yine Ayarlar sekmesinin ortasında bulunan İstemciler açılır menüsünden istemciyi bulalım. Açılan pencereden iki alt

resimdeki gibi İnternet sekmesine gidelim. Burada size Server ve Client arasında kullanılan benzersiz bir anahtar gösterecektir. Onun tam üstünde bulunan “İnternet Kipi Kullan” seçeneği aktif olmalıdır.

Son olarak agent tarafında da aynı ayarlara ulaşabileceğinizi belirtmek isterim. Aşağıda bulunan resim üzerinden incelemeye başlayalım. Urbackup sistemimiz üzerinde yapılabilecek ayarlar görüldüğü üzere birebir (bazı ayarlar yok malesef) oradan da takip edilebiliyor. Agent üzerinde yedeklemelerin nasıl yapılabileceği ve onlarla ilgili Tam ya da Artımlı olarak işlem yapılabileceği gibi seçenekler mevcut. Dilerseniz yedeklemeyi agent üzerinden de başlatarak işlemlere devam edebilirsiniz. Tabii bunların tamamı sizin belirleyeceğiniz kıstaslara göre şekillenecektir. Ayrıca Status penceresi bize sunucu ile

bağlantının olup olmadığını son yedeklemenin ne zaman yapıldığını ya da o anda yedeklemenin ilerleme durumunu göstermektedir.

İstemci tarafındaki agent işlemleri de bunlardır. Dilerseniz log kontrolü de agent üzerinden yapılabilmektedir.

Küçük bir hatırlatma eklemek bu noktada güzel olacaktır. Sistem, yedeklemeden sonra sizin belirlediğiniz bir adrese mail ile bilgi iletilmektedir. Bunun için Ayarlar sekmesinin altında Posta sekmesine gelerek, burada bulunan ayarları doldurmanız gerekmektedir.

Urbackup İle Sistem Kurtarma

Bu noktaya kadar her şey yolunda gitti ve istediğiniz tüm cihazların yedeklerini almaya başladınız. Artık felaket durumlarında kullanmak için farklı bir lokasyonda yedek bulunduruyorsunuz. Peki bunu nasıl kullanacaksınız? Bunu hızlı bir şekilde ele alalım. Çünkü bu işlem çok kolay. İki aşamalı olarak bu işlemi ele alalım. Öncelikle bozulan bir dosyamız olsun ve yedekten onu geri dönelim. Daha sonra da diskimizde oluşan bir hasardan dolayı tüm sistemi geri dönmeye çalışalım.

Senaryo 1 – Dosya Kurtarma

Günlük yaşantımızda, kullanıcılardan bazılarının hatalarından dolayı ya da sistemsel hatalardan dolayı bazı dosyalarda hatalar ile karşılaşabiliriz. Bu durumda yedekleme sistemlerimiz hayat kurtarır pozisyonda olmaktadır. Buradaki senaryoda da bir dosyamızı geri döndürmek istiyoruz. Bunun için, artık Private Cloud Backup olmuş olan Urbackup Yedekleme sistemimize giriyoruz. Burada istemcilerin

yedeklerinin tutulduğu Yedekler sekmesine geliyoruz. İstediğimiz bir istemcinin üzerine tıklayıp, listelenen yedekleme tarihlerinden uygun olanı seçiyoruz. Açılan X tarihli yedekteki klasör veya dosyayı alt tarafta bulunan geri yükle butonu ile geri yükleme işlemine başlıyoruz. Hepsi bu kadar. Hızlı, pratik ve kolay.

Senaryo 2 – Kalıp Kurtarma

Bu senaryomuzda başımıza gelmesini pek istemeyeceğimiz bir durumdan bahsedeceğiz. İstemcinizin harddisklerinde bir problem çıktığını düşünelim. Sistemi en son yedeğe imaj (bare metal) olarak geri döndürmek istiyoruz. Bu noktada istemcinin yanınızda bulunması gerekiyor. Harddisk değişimlerini yaptıktan sonra sistemi başlatmak için yukarıda indirme linklerini verdiğimiz siteden “Bootable CD/USB stick to restore image backups” adıyla belirtilen İmaj dosyasını indirip, bir imaj yazma programı ile USB Bellek ya da CD tarafına yazmamız gerekiyor. Burada kullanılacak bir çok program mevcut. Ancak Urbackup resmi web sitesinde Linux Live USB Creator diye bir program öneriyor. Biz burada USB Bellek yapılandırdığımızı düşünelim.

USB Belleğimizi oluşturduktan sonra sistemi bu bellek ile boot ediyoruz. Ve istemci makinemizi ağ ortamından geri döndürmek için açıyoruz. Açılan sistemde bizden herhangi bir şey istemiyor. Kendisi ortamda var olan Urbackup sunucusunu bulup bizden hangi tarihe dönmemizi istediğimizi soruyor. İşlemi başlatıp, bitmesini bekliyoruz. Daha sonrasında işlem sonuçlanınca sistemi tekrar başlatıyoruz ve sistemimiz son yedekte alınan haliyle karşınızda oluyor. Bu işlem dosya geri dönmesine göre biraz daha meşakkatli gibi görünse de aslında bizi büyük bir veri kaybından kurtardığı için bu uğraşa değiyor.

Genel Değerlendirme

Bu dokümanda, yedekleme sistemi için kullanılabilecek Açık Kaynak Kodlu bir yazılımdan bahsettik. Bu yazılım, aynı zamanda yedekleme sisteminizi internet üzerinden kullanıma açmanıza olanak verdiği için size özel bir bulut yedekleme sistemi oluşturmuş oluyor. Burada dikkat edilmesi gereken noktalar, ağ güvenliği (bunu sizin sağlamanız gerekiyor), yedekleme kontrolleri vb. konuları atlamadan takipte kalmaktır. Ağ güvenliği ile ilgili olarak yeri gelmişken ufak bir hatırlatma yapmakta fayda var. İstemciyi ya da istemcileri kurduğunuz tarafın ya da tarafların WAN IP adreslerini firewall tarafına kural olarak

eklerseniz, yedekleme sisteminizin server tarafına bu WAN IP adresleri dışında bir yerden erişimi kısıtlamış olursunuz.

Sonuç olarak kararlı bir yapı sergileyen bu yazılımı gönül rahatlığı ile sistemleriniz de kullanabilirsiniz. Burada sizlere anlatmaya çalıştığım yapı benim kurguladığım bir yapıdır. Sizde kendinize özel farklı sistemler oluşturabilirsiniz. Belki Server kurulumunu Linux yerine Windows tarafına yapmak isteyebilirsiniz. Ya da NAS cihazlarınız üzerinde kullanabilirsiniz. Bu ve benzeri işlemleri Açık Kaynak Kod güvencesi ile kullanarak gerek maliyetlerden gerekse ekstra dışarıdan alınan Teknik Destek personelleri gibi kıstaslardan tasarruf etmiş olursunuz.

Böylece size özel olarak yapılandırılmış Urbackup ile Private Cloud Backup sisteminiz oluşturulmuş oluyor.

Bir sonraki yazımızda sizlere faydası dokunacak başka bir konu ile karşınızda olma dileğiyle.