Bu yazının konusu, herkes tarafından kullanılan ve ihtiyaç duyulan dosya paylaşımı yani sektör tabiriyle file server işlemleri. Milli İşletim Sistemimiz Pardus GNU/Linux, Ubuntu Linux ve hepsinin temeli olan Debian Linux işletim sistemlerinde dosya paylaşımı komutları ve açıklamaları aşağıda sunulmuştur. Takıldığınız bir yer olursa lütfen iletişim kısmından bizimle irtibata geçiniz.
Daha önce Milli İşletim Sistemimiz Pardus GNU/Linux Server için burada kurulum yönergelerini göstermiştik.
Öncelikle server üzerinde işlem yapmayacaksak (sağlıklı bulduğum yöntem budur), putty ya da benim yaptığım gibi MS Windows Mağazasından Ubuntu indirilerek MS Windows 10 Client tarafından bağlanabilirsiniz. Bu arada bu uygulamayı yüklemek için Denetim Masası > Programlar ve Özellikler > Windows Özelliklerini Aç veya Kapat > Linux için Windows Alt Sistemi yüklenmiş olmalı. Artık bağlanıp işlemlerimize başlayabiliriz.
ssh kullanici@server-ip-adresi
ssh sartek@192.168.1.10
Eğer server üzerindeki kullanıcı üzerinden (örneğin bende ki adı sartek) paylaşım yapacaksak aşağıdaki adımı geçebiliriz. Tek kullanıcı olarak paylaşım evde ya da iş yerinde test amaçlı olarak kullanılabilir. Bu arada açacağımız kullanıcı server üzerine bağlanıp işlem yapmayacak ise yine bu adımı geçebiliriz. Çünkü burada server üzerine bir kullanıcı açılacak ve bu kullanıcı server üzerine erişebilecek bir kullanıcı olacak. Eğer böyle bir talep yok ise 5. adımdaki alanda zaten kullanıcı tanımlaması yapacağız. Bu adımı geçebiliriz böyle bir durumda. Ama root hakları vs işlemleri için bilmenizde fayda var.
FARKLI KULLANICILAR İLE FARKLI KLASÖR PAYLAŞIMI – ŞİFRELİ OLARAK DOSYA PAYLAŞIMI
EĞER PARDUS/UBUNTU/DEBIAN SİSTEMİNİ KULLANAN FARKLI KULLANICI OLACAKSA ÖNCE;
A – KULLANICI EKLE
sudo useradd kullanici
B – KULLANICIYA KLASÖR AÇ
sudo mkdir /home/kullanici
C – ŞİFRE TANIMLA
sudo passwd kullanici
D – ANADİZİN ERİŞİM YETKİSİ VER
sudo chown username /home/kullanici
sudo chgrp username /home/kullanici
E – EĞER İSTENİRSE ROOT YETKİLERİ VERMEK İÇİN – (!) ROOT YETKİLİSİ HER ŞEYİ YAPABİLİR.
sudo adduser kullanici sudo
F – KULLANICI VE KLASÖRÜNÜ SİLME – KULLANICI SİSTEM DIŞINDA TUTULMAK İSTENİRSE.
sudo userdel kullanıcı-adı
sudo rm -r /home/kullanici/
PAYLAŞIM BAŞLANGIÇ
1 – SAMBA KURULUM
sudo apt install samba
2 – YENİ HDD EKLENİR İSE ONU BAĞLAMA DOSYASI – VAR OLAN HDD KULLANILACAKSA GEÇİNİZ.
sudo vi /etc/fstab
Komut sonrası aşağıdaki gibi bir sayfa sizi karşılayacaktır. Burada işaretli alanda gösterilen Disk alanı daha sonradan ekleyebileceğiniz farklı diskleri ekleme noktasıdır. UUID ile yeni diskleri buradan ekleyerek sistemin kapasitesini arttırabilirsiniz. Biraz uzmanlık ve tecrübe isteyebilir. Dikkat lütfen!
:q ya da ZZ komutları ile bu ekrandan çıkış yapabilirsiniz.
3 – KLASÖR AÇMA (/HOME/KULLANICI/KLASOR) – FARKLI BİR YERE DE OLABİLİR, (/PAYLASIM) GİBİ ÖRNEĞİN
sudo mkdir klasör
Ben örnek olsun diye muhasebe ve lojistik adında iki klasör açtım. ls klasör içinde var olan şeyleri listeler.
4 – PAYLAŞIM KLASÖRÜ AÇMA
sudo nano /etc/samba/smb.conf
Burada nano editörünü kullanacağım. Farklılık olsun. Bunu da öğrenmiş olursunuz. Dosyayı açtıktan sonra Page Down tuşları ile en sona gelin. Ya da yön tuşları ile en son satıra gelin. Aşağıdaki resimde olduğu gibi ekleme yapabilirsiniz.
[klasör]
comment = klasör
path = /klasör
browseable = yes
writeable = yes
valid users = kullanici
create mask = 770
directory mask = 770
CTRL+X ile çıkıyoruz ve E diyerek kayıt işlemini bitiriyoruz.
NOT 1: valid users = kullanici kullanici alanına birden fazla kullanıcı adı yazılarak aynı klasör için farklı kullanıcılara izin verilebilir.
NOT 2: Birden fazla kullanıcı için izin verirken dikkat edilmesi gereken kısım sudo chown root:group klasör komutunda grup için aynı klasöre izin vermek. Bunun için group mantığını kullanabilirsiniz. Yani tüm kullanıcıları bir guruba dahil edebilirsiniz. Sonrasında kullanıcılara teker teker izin verebilir ya da onları da grup yapabilirsiniz. Dolayısıyla paylaşım aşağıdaki gibi olacaktır;
[klasör]
comment = klasör
path = /klasör
browseable = yes
writeable = yes
valid users = kullanici kullanici @grup
force group = grup-adi
create mask = 770
directory mask = 770
5 – SERVER KULLANICI AÇMA İŞLEMİ – STANDART KULLANICI
sudo useradd kullanici
6 – SAMBA KULLANICIYA ŞİFRE VERME
sudo smbpasswd -a kullanici
7 – KLASÖR YAZMA HAKKI
sudo chmod -R 0770 klasör
sudo chown root:kullanici klasör
8 – SİSTEMİ YENİDEN BAŞLATMA
sudo reboot
İşlemlerimiz bitti. Şimdi sırada test etmek var. Eğer aşağıdaki gibi her klasöre farklı isimlerle ulaşabiliyorsanız problem yoktur. Bu arada bir kullanıcı ile girdikten sonra diğer klasöre erişemeyeceğiniz için Windows oturumunuzu kapatın ya da bilgisayarı yeniden başlatın ve diğer klasöre öyle erişmeye çalışın. Windows hafızasına alıyor kullanıcı bilgilerini. Burada sıkıntı yaşamayın diye belirtmek istedim.
Bir sonra ki yazımızda yine faydalı bilgiler vermeye çalışacağız.